Trong văn hóa ẩm thực Á Đông, đường phèn không chỉ là nguyên liệu tạo ngọt quen thuộc mà còn được xem như một thành phần có giá trị trong nhiều món ăn và bài thuốc dân gian. Hình dáng kết tinh trong suốt, vị ngọt thanh dịu khiến đường phèn được nhiều người ưa chuộng hơn so với đường tinh luyện thông thường. Tuy nhiên, việc sử dụng loại đường này lại đi kèm một thắc mắc thường gặp: liệu đường phèn có béo không và nó ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe? Cùng smartfold.net giải đáp qua bài viết sau đây nhé!
Khái niệm về đường phèn
Đường phèn được hình thành bằng cách đun nóng dung dịch đường, sau đó để nguội cho kết tinh lại thành những khối rắn, trong suốt hoặc hơi vàng nhạt. Nguyên liệu làm đường phèn có thể từ nhiều loại đường khác nhau như đường mía, đường cọ hoặc đường cát tinh luyện.
Trong ẩm thực, loại đường này thường được lựa chọn cho các món chè, trà thảo mộc, nước yến, hoặc mứt, bởi hương vị ngọt dịu, không gắt. Ngoài ra, đường phèn còn được dùng để nêm một số món mặn, giúp hương vị cân bằng và dễ ăn hơn.
Không ít người tin rằng đường phèn là lựa chọn “lành mạnh” hơn so với đường trắng. Nhưng trên thực tế, cả hai đều là nguồn carbohydrate đơn giản và cung cấp năng lượng nhanh chóng, chưa có nghiên cứu nào chứng minh đường phèn thực sự tốt hơn về mặt dinh dưỡng.
Thành phần dinh dưỡng có trong đường phèn
Trong 4 gam đường phèn chứa:
- Năng lượng: khoảng 15 calo
- Carbohydrate: 6,5 gam
- Đường: 6,5 gam
- Chất béo, chất đạm và chất xơ: gần như không có
Có thể thấy, đường phèn chủ yếu mang lại calo rỗng – tức năng lượng không đi kèm vitamin hay khoáng chất. Khi đi vào cơ thể, nó nhanh chóng được chuyển hóa thành glucose, làm tăng đường huyết trong thời gian ngắn. Điều này giải thích tại sao nhiều người cảm thấy tỉnh táo và có thêm năng lượng sau khi uống một ly nước chanh pha đường phèn.
Tuy nhiên, nếu nạp quá mức, loại năng lượng này dễ bị dư thừa và tích trữ thành mỡ, góp phần làm tăng cân.
Ăn nhiều đường phèn có béo không?
Để trả lời, cần dựa vào khuyến nghị dinh dưỡng. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), lượng đường đơn giản đưa vào cơ thể không nên vượt quá 10% tổng năng lượng trong ngày. Nếu tính trung bình, mỗi người trưởng thành chỉ nên dùng tối đa khoảng 50 gam đường, bao gồm cả đường phèn và các loại đường khác.
Nếu tiêu thụ quá mức, cơ thể không chỉ đối diện nguy cơ tăng cân mà còn có thể gặp nhiều vấn đề sức khỏe như:
- Thừa cân, béo phì do năng lượng tích tụ lâu dài.
- Tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 vì đường huyết dao động thất thường.
- Dễ mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao và xơ vữa động mạch.
- Gây hại răng miệng: đường phèn là nguồn thức ăn lý tưởng cho vi khuẩn gây sâu răng và viêm nướu.
Như vậy, đường phèn không phải “nguyên nhân trực tiếp” khiến bạn béo, nhưng nếu lạm dụng thì chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến cân nặng.
Lợi ích của đường phèn
Bên cạnh rủi ro nếu dùng quá nhiều, đường phèn vẫn có những điểm cộng nhất định khiến nó được sử dụng phổ biến trong cả ẩm thực lẫn y học dân gian.
Hỗ trợ giảm ho và viêm họng
Một trong những công dụng được biết đến nhiều nhất là kết hợp đường phèn với chanh, quất hoặc gừng để làm dịu cơn ho, giảm đau rát cổ họng. Cách làm này vừa an toàn, vừa hiệu quả trong những trường hợp ho nhẹ.
Giúp bổ tỳ và nhuận phế
Theo Đông y, đường phèn có khả năng điều hòa tỳ vị, nhuận phế, cải thiện tình trạng mệt mỏi, đau họng, thậm chí hỗ trợ giảm nhức đầu, chóng mặt.
Tăng năng lượng và giải nhiệt
Trong những ngày nóng nực, một cốc nước mát pha đường phèn có thể giúp cơ thể hồi phục nhanh, bổ sung năng lượng và tạo cảm giác sảng khoái. Vì vậy, nó thường xuất hiện trong nhiều món chè, nước giải nhiệt hay yến chưng.
Hỗ trợ chức năng sinh lý nam
Trong dân gian, một số người sử dụng đường phèn kết hợp đậu bắp để cải thiện sức khỏe sinh lý nam giới. Mặc dù chưa có nghiên cứu chính thống xác nhận, nhưng phương pháp này vẫn được truyền miệng rộng rãi.
Giảm mệt mỏi nhanh chóng
Với khả năng cung cấp glucose ngay lập tức, đường phèn có thể giúp cơ thể tỉnh táo, giảm cảm giác uể oải. Đây là lý do nhiều người thích dùng trong trà nóng hoặc nước gừng khi bị cảm lạnh, mất sức.
Tạo vị ngọt thanh trong ẩm thực
Khác với đường tinh luyện thường cho vị ngọt gắt, đường phèn có độ ngọt dịu và thanh mát hơn, giúp món ăn, đồ uống trở nên dễ chịu và giữ được hương vị tự nhiên.
Lưu ý khi sử dụng đường phèn
Để đảm bảo an toàn, mỗi người cần cân nhắc kỹ khi sử dụng:
Với phụ nữ mang thai
Không nên dùng đường phèn thường xuyên với lượng lớn. Tuy nhiên, một số món như yến chưng đường phèn có thể bổ sung dưỡng chất nếu ăn ở mức vừa phải.
Với trẻ em
Chỉ nên dùng đường phèn để hỗ trợ giảm ho hoặc kết hợp với các nguyên liệu tự nhiên khác. Trẻ em nếu ăn nhiều đường phèn sẽ dễ bị sâu răng và tăng cân không kiểm soát.
Với người giảm cân
Đường phèn không phải giải pháp thay thế đường tinh luyện trong chế độ ăn kiêng. Người giảm cân chỉ nên dùng rất hạn chế, đồng thời chú ý cân đối calo từ toàn bộ bữa ăn.
Với người béo phì hoặc bệnh lý mạn tính
Những ai đã bị thừa cân, tiểu đường hoặc tim mạch nên tránh tối đa việc dùng đường phèn. Giải pháp thay thế là ưu tiên thực phẩm ít đường, nhiều chất xơ và tập luyện đều đặn.
Lượng tiêu thụ an toàn
Lý tưởng nhất là không vượt quá 50 gam đường mỗi ngày, bao gồm tất cả nguồn đường từ thực phẩm. Khi chế biến món ăn, nên giảm lượng đường phèn nếu trong khẩu phần đã có thêm sữa, mật ong hay bánh ngọt.
So sánh đường phèn và đường tinh luyện
- Độ ngọt: Đường phèn ngọt thanh và nhẹ hơn, đường tinh luyện ngọt gắt.
- Ứng dụng: Đường phèn thích hợp cho chè, trà, yến; đường tinh luyện thường dùng trong làm bánh, kẹo.
- Hàm lượng dinh dưỡng: Cả hai đều là carbohydrate đơn giản, gần như không có khoáng chất hay vitamin.
- Ảnh hưởng sức khỏe: Nếu dùng quá mức, cả hai đều gây tăng cân, tiểu đường và bệnh tim mạch.
Kết luận
Các thông tin giải đáp đường phèn có béo không cho thấy đây là thực phẩm không khác biệt nhiều so với đường tinh luyện. Vì vậy, sử dụng đường phèn hợp lý, kết hợp chế độ ăn lành mạnh và duy trì vận động thường xuyên là cách tốt nhất để vừa tận hưởng hương vị ngọt thanh, vừa bảo vệ sức khỏe.