Hiện nay, mô hình chăn nuôi nhím đang trở thành một trong những hướng đi tiềm năng trong nông nghiệp, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người nuôi. Tuy nhiên, để có thể nuôi nhím thành công, ngoài việc lựa chọn giống tốt và nắm vững kỹ thuật nuôi, việc hiểu rõ nhím ăn gì cũng là yếu tố cực kỳ quan trọng. Chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp nhím phát triển khỏe mạnh, tăng sức đề kháng và đảm bảo khả năng sinh sản tốt.
Nếu bạn đang quan tâm đến vấn đề này, hãy cùng smartfold.net tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.
I. Đặc điểm của loài nhím
1. Ngoại hình đặc trưng
Nhím, tên khoa học là Porcupine, là loài động vật thuộc bộ Gặm nhấm (Rodentia). Chúng xuất hiện cả ở Cựu Thế giới và Tân Thế giới, với nhiều họ khác nhau. Trong tiếng Việt, từ “nhím” có thể chỉ một số loài trong bộ Nhím gai (Erinaceomorpha) hoặc thuộc họ Tachyglossidae của bộ Monotremata. Tuy nhiên, loài nhím thường nuôi phổ biến ở Việt Nam thuộc Họ Nhím lông Cựu Thế giới (Hystricidae).
Nhím không chỉ được nuôi để lấy thịt mà còn có giá trị trong nghiên cứu sinh học và làm thú cảnh với những đặc điểm ngoại hình khá dễ nhận biết:
- Chiều dài cơ thể: 630–910 mm
- Chiều dài đuôi: 200–250 mm
- Cân nặng: 5,4–16 kg tùy lứa tuổi và giới tính
- Màu sắc: chủ yếu là nâu, xám; một số ít nhím có màu trắng
- Đặc điểm nổi bật: thân phủ đầy gai nhọn bảo vệ, đuôi dài, đầu nhọn hoặc tròn tùy giới tính
- Phân biệt giới tính: nhím đực thường có thân dài, mỏ nhọn, đuôi dài hơn; nhím cái mập mạp, đầu tròn, thân hình quả trám, đuôi ngắn hơn
Nhím là loài động vật có cấu tạo cơ thể đặc biệt, thích nghi tốt với môi trường sống khép kín và có thể tự vệ bằng những chiếc gai nhọn trên lưng.
2. Môi trường sống
Nhím thích môi trường khô ráo, sạch sẽ và yên tĩnh. Khi nuôi nhím, nên tạo cho chúng khu vực có ánh sáng vừa phải, tránh nắng gắt hoặc mưa tạt trực tiếp. Nơi nuôi nhím cần có nền chắc chắn, không thể đào hang trốn thoát và có vài khúc gỗ, đá hoặc xương để nhím mài răng.
Mỗi loài nhím có thể thích nghi với môi trường hơi khác nhau, nhưng điểm chung là chúng đều cần không gian sống thoáng đãng, tránh tiếng ồn và nơi sinh sống có đủ thức ăn tự nhiên.
3. Tập tính sinh hoạt
Nhím là loài sống khá đơn độc, chỉ ghép đôi vào mùa sinh sản. Trong tự nhiên, nhím thường ẩn nấp ban ngày và hoạt động mạnh về đêm. Khi nuôi nhím, không nên nuôi quá nhiều con trong một ô, mà chỉ nên ghép thành từng cặp để tránh xung đột.
Nhím cũng có bản năng ghen cao; hai con đực không nên ở cùng một con cái. Nếu nhím cái đang nuôi con mà nhím đực chết, cần để nhím cái nuôi con đến khi trưởng thành trước khi ghép nhím đực khác.
4. Đặc điểm sinh sản
Nhím cái có thể sinh sản từ 10–12 tháng tuổi, trung bình một năm 2 lần, mỗi lần từ 1–3 con. Chu kỳ động dục kéo dài 3–4 ngày, thời điểm phối giống tốt nhất là 2 ngày sau khi bắt đầu động dục. Thời gian mang thai khoảng 95–100 ngày, thường sinh con vào ban đêm. Sau khi sinh khoảng 1 tháng, nhím cái có thể động dục trở lại.
Dấu hiệu động dục:
- Nhím cái: ăn ít hoặc bỏ ăn, đi loanh quanh, hít ngửi liên tục, cong đuôi khi bị động
- Nhím đực: đi lại liên tục, cào sàn, kêu rít
II. Loài nhím ăn gì?
Nhím là loài ăn tạp, gần như không kén thức ăn, nhưng để chúng phát triển tốt, người nuôi cần chú ý cân bằng khẩu phần. Thức ăn của nhím bao gồm:
1. Thức ăn xanh
Chiếm khoảng 90% khẩu phần ăn, dễ kiếm và giá thành rẻ. Chứa nhiều nước và dưỡng chất quan trọng:
- Củ quả: dưa hấu, dưa chuột, cà rốt, táo, bí đỏ, bí đao…
- Củ quả tinh bột: sắn, khoai mì, khoai lang, khoai tây…
- Rau xanh và cỏ: rau lá xanh, cỏ đồng, cỏ ngọt, cỏ họ đậu, đọt mít, đọt dứa…
Nhím rất ưa các loại hoa quả tươi và rau xanh vì chứa nhiều vitamin, khoáng chất.
2. Thức ăn tinh
Dành cho nhím trưởng thành, khoảng 5–10 g mỗi con, chỉ bổ sung vào buổi tối sau khi nhím ăn gần no.
3. Phụ phẩm công nghiệp
Khi tìm hiểu nhím ăn gì, câu trả lời là có thể sử dụng bã rượu, bã bia, xác mì, xác đậu nành, xác các loại đậu… để đa dạng nguồn dinh dưỡng.
4. Thức ăn bổ sung
Nhím cũng có thể ăn côn trùng như mối, giun đất, châu chấu, thậm chí thịt nấu chín hoặc trứng luộc. Các loại thức ăn này giúp nhím đổi khẩu vị, kích thích sự phát triển ở nhím còi xương.
Khẩu phần ăn trung bình: khoảng 2 kg thức ăn/con/ngày, nhím sinh sản cần tăng lượng thức ăn tinh.
III. Khám phá kỹ thuật nuôi nhím
1. Làm chuồng nuôi
- 1 con nhím cần 1 m² diện tích sống
- Chuồng nên nửa sáng nửa tối, khô thoáng, sạch sẽ, tránh nóng và mưa
- Xung quanh khu vực nuôi cần lưới thép cao và nền chuồng chắc chắn
- Trang bị vài khúc gỗ, đá, xương để nhím mài răng
2. Chọn giống nhím
- Lựa chọn nhím từ cơ sở uy tín, tránh nhím rừng khó nuôi
- Nhím con: vừa cai sữa, ăn thành thục
- Nhím tơ: dưới 6–7 tháng tuổi
- Nhím đực: thân mập mạp, khỏe mạnh, tinh hoàn săn chắc
- Nhím cái: ăn nhiều, hiền lành, sức khỏe tốt
3. Vệ sinh chuồng trại
- Dọn thức ăn thừa và rửa chuồng sạch sau mỗi bữa
- Máng ăn, máng uống luôn sạch sẽ, thay nước thường xuyên
- Vệ sinh môi trường xung quanh để giảm mầm bệnh
4. Vệ sinh thức ăn
- Thức ăn phải khô ráo, sạch, không ôi thiu
- Cho nhím ăn 2 bữa/ngày, bữa phụ vào trưa, bữa chính buổi tối
- Trung bình 1 lít nước/5 con/ngày
5. Theo dõi sức khỏe
- Quan sát nhím hàng ngày để phát hiện bệnh kịp thời
- Tách nhím bệnh để tránh lây lan và xử lý đúng phương pháp
Tổng kết
Bài viết này không chỉ giúp bạn có được câu trả lời xem nhím ăn gì mà còn nắm rõ về đặc điểm sinh học, chế độ ăn uống và kỹ thuật nuôi nhím sẽ giúp người nuôi chăm sóc nhím hiệu quả, giảm tỷ lệ bệnh tật, tăng năng suất và hiệu quả kinh tế. Với những kiến thức trên, việc nuôi nhím sẽ trở nên dễ dàng, an toàn và bền vững hơn, giúp mô hình này ngày càng phát triển ở Việt Nam.